την τρίμηνη αναστολή των αιτήσεων ασύλου από τη Βόρεια Αφρική.
Μπορούν να βγουν ασφαλή συμπεράσματα; Μειώθηκαν οι ροές; Αυτοί
που τελικά έφτασαν θα επιστραφούν ; Και που;
Το πρώτο εξάμηνο του 2025, οι παράνομοι μετανάστες που έφτασαν στην
Κρήτη από τη Λιβύη έφταναν κοντά στις 10.000 και τις τρεις τελευταίες μέρες
πριν την ψήφιση της τροπολογίας, είχαμε φτάσει να έχουμε ροές κοντά στις
1.000 την ημέρα. Μετά την ψήφιση της τροπολογίας, οι ροές που έχουν φτάσει
είναι κάτω των 800 ατόμων, οι οποίοι στο σύνολό τους βρίσκονται ή σε κέντρα
κράτησης της αστυνομίας ή σε κλειστές δομές, οι οποίες έχουν δοθεί από το
Υπουργείο Μετανάστευσης. Οι συγκεκριμένοι άνθρωποι είναι σε καθεστώς
εγκλεισμού και θα παραμείνουν ενώ κινούνται και οι διαδικασίες επιστροφής
τους, είτε στις χώρες προέλευσης, ειδικά όταν πρόκειται για άτομα που δεν
δικαιολογούν παροχή ασύλου όπως η Αιγύπτιοι, οι κάτοικοι του Μπαγκλαντές
και του Πακιστάν ή στην χώρα από την οποία ήλθαν.
Η τροπολογία σίγουρα έπαιξε έναν σημαντικό ρόλο γιατί έδωσε ένα σαφές
μήνυμα αντικινήτρων, αλλά από την άλλη πλευρά δεν πρέπει να
παραγνωρίζουμε ότι υπήρξε πολύ έντονη διπλωματία στο να συνεργαστεί η
Λιβύη, αλλά υπήρξαν και αντίστοιχες καιρικές συνθήκες κάποιες μέρες που
δεν επέτρεπαν δύσκολο ταξίδι. Βρισκόμαστε σε εγρήγορση. Τα κυκλώματα
πολλές φορές προσαρμόζουν τη στρατηγική τους με βάση τις αποφάσεις που
παίρνονται. Είμαστε έτοιμοι να πάμε και σε πιο σκληρά μέτρα αν χρειαστούν,
αλλά θα πρέπει κάποιοι να εξηγήσουν για ποιο λόγο δεν στήριξαν μια
τροπολογία που φαίνεται από τα ίδια τα νούμερα ότι είχε σημαντικό
αποτέλεσμα.
Υπάρχει πεδίο συνεννόησης με τη Λιβύη;
Η βασική μεταναστευτική ροή από τη Λιβύη στη χώρα μας προέρχεται από
την ανατολική πλευρά και το Τομπρούκ, άρα χρειαζόμαστε να έχουμε καλό
επίπεδο συνεννόησης με τον Χαφτάρ και την κυβέρνησή του. Η Ελλάδα σε
επίπεδο επαφών και συνεννόησης βρίσκεται συνεχώς σε μια εποικοδομητική
συζήτηση με τη Λιβύη στο σκέλος του μεταναστευτικού. Προσπαθούμε να
έχουμε μια στενή συνεργασία την οποία θα πρέπει να την κάνουμε ακόμα πιο
ισχυρή, ώστε να συνεργάζεται πιο έντονα η Λιβύη στο να αποτρέπει τον
απόπλου των παράνομων μεταναστών. Η λαθρομετανάστευση παραμένει
κεντρική προτεραιότητα της κυβέρνησής μας και η συζήτηση με την Ανατολική
Λιβύη είναι βασική συνιστώσα για να μπορέσουμε να περιορίσουμε τις ροές.
Φυσικά, είναι εξίσου σημαντικό να μπορέσει να υπάρξει και συνεννόηση σε
επίπεδο ΕΕ όπως έγινε με τη δυτική πλευρά της Λιβύης. Η βούληση που
εκφράζεται πια από την ΕΕ, να υπάρχουν κέντρα κράτησης και φιλοξενίας
εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οπωσδήποτε θα πρέπει να έχει ως κεντρικό
σύμμαχο και τη Λιβύη, καθώς εκεί βρίσκονται περίπου τρία εκατομμύρια
μετανάστες. Άρα, φιλοδοξούμε ότι πέρα από τη διπλωματία που γίνεται από
την ίδια την Ελλάδα σε επίπεδο Υπουργείου Εξωτερικών και του Υπουργού κ.
Γεραπετρίτη και Υπουργείου Μετανάστευσης, θα πρέπει αυτή η διπλωματία
να μεταφερθεί και στο επίπεδο της ΕΕ και προς αυτή την κατεύθυνση
δουλεύουμε.
Επιμένετε στις προηγούμενες αναφορές σας για εισβολή και
επιχείρηση αντικατάστασης πληθυσμού;
Η αναφορά μου για εισβολή είχε να κάνει με κάτι απλό που πρέπει να
ξέρουμε. Τρία εκατομμύρια στη Λιβύη και πέντε εκατομμύρια στην Αίγυπτο
είναι οι μετανάστες βάσει αυτών που μας είπαν οι ίδιες τους οι κυβερνήσεις.
Εάν όλος αυτός ο κόσμος μεταφερθεί στην Ελλάδα και εν συνεχεία στην
Ευρώπη, αντιλαμβανόμαστε ότι δεν μιλάμε για ομάλη μεταναστευτική ροή,
αλλά μιλάμε για μία εισβολή. Αυτή ήταν η ακριβής απόδοση της φράσης μου.
Και θα πρέπει κάποια στιγμή στο μεταναστευτικό να μιλήσουμε με ειλικρίνεια.
Οι οπαδοί των ανοιχτών συνόρων ή αυτών που λένε ότι όποιος έρχεται θα
πρέπει να τον υποδεχόμαστε με λουλούδια, στην πραγματικότητα δίνουν
μήνυμα, όσοι βρίσκεστε στα παράλια είτε της Βόρειας Αφρικής είτε της Μικράς
Ασίας, ελάτε, σας περιμένουμε. Εμείς δίνουμε ένα αντίθετο μήνυμα. Όσοι
δικαιούστε άσυλο μπορείτε να το υποβάλλετε, όσοι δεν είστε δικαιούστε άσυλο
δεν είστε ευπρόσδεκτοι. Σας αντιμετωπίζουμε ως ανθρώπους που
παραβιάζετε τον νόμο μας και συνεπώς δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να
σεβαστούμε κανένα υποτιθέμενο δικαίωμά σας, ότι για οικονομικούς λόγους
θα έρθετε παρά τη θέλησή μας στην επικράτειά μας. Η Ελλάδα έχει σύνορα
και θα τα φυλάει και όποιος μπαίνει παράνομα θα ξέρει ότι έχει κυρώσεις. Και
αυτές οι κυρώσεις είναι φυλακή, εναλλακτική ή επιστροφή. Σε κάθε δε
περίπτωση η συζήτηση στην Ευρώπη ξεκινά κεντρικά και σου λέει ότι οι
αντοχές πλέον της Ευρώπης στο να υποδεχτεί μεταναστευτικές ροές είναι
πεπερασμένες και αν θέλουμε να διασφαλίσουμε τις αρχές, τις αξίες και τις
κοινωνίες όπως τις γνωρίζουμε οπωσδήποτε θα οδηγηθούμε σε σκληρή
μεταναστευτική πολιτική. Πράγμα που η Ελλάδα το έλεγε από το 2019 αλλά
δεν μας άκουγαν.
Υποστηρίξατε ότι ένας παράνομος μετανάστης κοστίζει πολλά. Έχετε
κάνει έρευνα που να επιβεβαιώνει αυτά τα συμπεράσματα;
Αυτό το οποίο υποστήριξα είναι ότι σε ένα πλαίσιο αντικινήτρων θα πρέπει ο
παράνομος μετανάστης που εισέρχεται στη χώρα να γνωρίζει ότι δεν θα έχει
τις παροχές που έχει αυτή τη στιγμή. Η Ελλάδα έχει λιγότερες παροχές
συγκριτικά με παροχές τις οποίες δίνονται στην κεντρική Ευρώπη. Κι εδώ
όμως η κουβέντα πρέπει να είναι ειλικρινής. Εάν ένας άνθρωπος έρθει εδώ
πέρα και γνωρίζει ότι όταν απορριφθεί το άσυλό του, όχι απλά δεν έχει καμία
κύρωση, αλλά ενδεχομένως μπορεί να έχει και ένα προνομιακό καθεστώς
αντιμετώπισης ή κάποιος ακόμα με το που λάβει άσυλο, εάν γνωρίζει ότι
βρίσκεται σε μια καλύτερη θέση από ό,τι βρίσκονται ενδεχομένως Ευρωπαίοι
πολίτες, αυτομάτως αποτελεί έναν παράγοντα έλξης. Αυτή την έλξη εμείς
θέλουμε να την περιορίσουμε. Ένας από τους τρόπους περιορισμού είναι και
η μείωση παροχών και επιδομάτων, πάντοτε στο πλαίσιο των διεθνών
υποχρεώσεων της χώρας, αλλά με γνώμονα ότι σε καμία περίπτωση δεν θα
πρέπει αυτό να λειτουργεί πιο ελκυστικά. Και για όσους λένε, μα καλά αν
περιοριστεί ένα επίδομα αυτό θα τον κάνει να μην ταξιδέψει, πιθανά θα τον
κάνει να ταξιδέψει σε μια άλλη όμορρη χώρα ευρωπαϊκή που μπορεί να δίνει
περισσότερες παροχές από την Ελλάδα. Άρα, στο πλαίσιο των αντικεινήτρων
και ο περιορισμός των επιδομάτων είναι απαραίτητος.
Τι θα κάνετε με τη νόμιμη μετανάστευση; Πως μπορεί να συνδυαστεί η
αυστηρή μεταναστευτική πολιτική με τις πραγματικές ανάγκες της
ελληνικής οικονομίας για εργατικά χέρια και γιατί δεν έχουν αποδώσει οι
συμφωνίες μετάκλησης εργατών;
Προκειμένου να μπορέσεις να πατάξεις τη λαθρομετανάστευση και να
επιστρέψεις όσο το δυνατόν γίνεται περισσότερους παράνομους μετανάστες
θα πρέπει αντίστοιχα να έχεις και τον παράγοντα ενίσχυσης της νόμιμης
μετανάστευσης. Πολλοί πρέσβεις από χώρες που θέλουν να στείλουν
νόμιμους μετανάστες μας ενημερώνουν ότι πολλές φορές η γραφειοκρατία για
τη νόμιμη μετανάστευση είναι τόσο μεγάλοι που επιλέγουν οι πολίτες τους να
έρθουν παράνομα. Αυτό λοιπόν θα πρέπει να το περιορίσουμε. Θα υπάρξει
αμέσως μετά τη ψήφιση του νομοσχεδίου για την παράνομη μετανάστευση
που μεταξύ άλλων ορίζει φυλάκιση έως πέντε χρόνια, διοικητική κράτηση,
διεύρυνση των ασφαλών χωρών που θα επιστρέφουμε κόσμο, ηλεκτρονική
επιτήρηση και μη δυνατότητα νομιμοποίησης παρανόμων μεταναστών, θα
υπάρξει και το νομοσχέδιο για την νόμιμη μετανάστευση όπου εκεί πέρα με
ειλικρίνεια θα λέμε σε όσους θέλουν να έρθουν στην Ελλάδα ή στην Ευρώπη,
ποιες είναι οι δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας που χρειαζόμαστε
μεταναστευτικό δυναμικό για περιορισμένο χρονικό διάστημα, για τη δουλειά
την οποία θέλουμε, ώστε με αυτόν τον τρόπο και να έρθει κάποιος ελεγχόμενα
νόμιμα στη χώρα, να ενισχύσει τη δυνατότητα παραγωγής έργου στα κενά
εργατικά χέρια που έχουμε και αντιστοίχως να μπορέσει να επιστρέψει πίσω
στην πατρίδα του. Η νόμιμη μετανάστευση είναι οπωσδήποτε μία από τις
βασικές πτυχές που θέλουμε να αναπτύξουμε και αυτό θα γίνει όχι
ανταγωνιστικά, αλλά παράλληλα με την πάταξη της παράνομης
μετανάστευσης.
Γιατί δεν λειτουργεί η διαδικασία επιστροφών; Θα μπορούσε να λυθεί
το πρόβλημα των οικειοθελών επιστροφών με οικονομικά κίνητρα;
Η διαδικασία επιστροφών λειτουργεί σε μικρότερο βαθμό από ότι θα
επιθυμούσαμε σχεδόν όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, για κάτι το οποίο είπαμε και
προηγουμένως. Αυτή τη στιγμή κάποιος του οποίου του απορρίπτεται το
άσυλο, τον συμφέρει να παραμείνει στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
καθώς σίγουρα βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση από το να επιστρέψει στη
χώρα του, που για να του έχει απορριφτεί το άσυλο, σημαίνει ότι δεν είναι
χώρα ούτε που κινδυνεύει, ούτε που έχει πόλεμο. Πώς μπορεί λοιπόν αυτό να
επιτευχθεί? Μπορεί να επιτευχθεί σε τρία επίπεδα. Πρώτον, καλύτερη
συνεργασία με τις χώρες να δέχονται τις επιστροφές, ήδη κάποιες χώρες
δέχονται, αλλά σε μικρότερο βαθμό από ότι θα επιθυμούσαμε. Δεύτερον,
πολιτική αντικινήτρων, να γνωρίζει ο άλλος ότι σε περίπτωση που παραμένει,
ενώ του έχει απορριφτεί το άσυλο, θα έχει τον κίνδυνο να χάσει την ελευθερία
του και να πάει φυλακή. Και τρίτον, με τον περιορισμό των επιδομάτων. Άρα,
διαδικασία επιστροφών χωρίς να πιέσεις τον παράνομο μετανάστη με την
ύπαρξη αντικινήτρων και κινδύνων φυλάκισης, δεν θα μπορέσει να επιτευχθεί.
Όσο για τα οικονομικά κίνητρα υπάρχουν. Αλλά, αυτή τη στιγμή, πάλι ο
παράνομος μετανάστη προτιμά να παραμείνει. Να το πω απλά, με την
εφαρμογή του νόμου και μετά, θα θέλουμε αυτός ο οποίος μπαίνει παράνομα
και δεν δικαιούται άσυλο, να ενημερώνεται άμεσα στις υποδομές που θα
έχουμε και θα βρίσκεται σε καθεστώς διοικητικής κράτησης, ότι αν απορριφθεί
το άσυλο σου, θα πας φυλακή για πέντε χρόνια και δεν θα μπορέσεις να
ξαναμπείς στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τα επόμενα δέκα χρόνια. Εάν τώρα
φύγεις οικειοθελώς, θα σου πληρώσουμε το εισιτήριο, θα σου δώσουμε το
οικονομικό κίνητρο και δεν θα έχεις αυτές τις κυρώσεις. Θεωρούμε ότι όταν
κάποιος έχει κάτι σοβαρό να χάσει, και αυτό είναι η ελευθερία του, θα
προτιμήσει την επιστροφή.
Έχετε δηλώσει ότι πριν τις μεγάλες ροές στις αρχές Ιουλίου στις ακτές
της Κρήτης υπήρξε έντονη δραστηριότητα στα social media. Τι εννοείτε;
Είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι το πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίου
παρατηρήθηκε μια τρομακτική κινητικότητα ενημέρωσης από κυκλώματα και
μέσω διαδικτύου αλλά και δια ζώσης στη Λιβύη, λέγοντας ότι ο δρόμος προς
την Κρήτη είναι ασφαλής. Με αυτόν τον τρόπο οι διακινητές έκαναν
ουσιαστικά ένα κάλεσμα στα εκατομμύρια μετανάστες που βρίσκονται αυτή τη
στιγμή στις ακτές της Λιβύης και περιμένουν να έρθουν στην Ευρώπη.
Συνεπώς ήταν βέβαιο ότι θα αντιδράσουμε.
